ಚಾಲುಕ್ಯರ ಬೀಡಿನಲ್ಲಿ, ಗಂಡುಮೆಟ್ಟಿದ ನಾಡಿನಲ್ಲಿ.

1) "ಹುಲಿಯು ಹುಟ್ಟಿತ್ತು ಕಿತ್ತೂರ ನಾಡ್ಯಾಗ
ಅಣ್ಣ ರಾಯಣ್ಣನೆಂಬ ಹುಲಿ ಸಂಗೋಳ್ಳಿ ಊರಾಗ"
.............................................................

2) "ಮಂಗ್ಯನ ಕುಲದವ ಸಂಗೋಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ
ಟೊಂಗಿ ಟೊಂಗಿ ಜಿಗದ್ಯಾನ..............."
.................................................
ಮೇಲಿನ ಗೀಗೀ ಪದ(ಲಾವಣಿ)ಗಳಿಂದ ನಮ್ಮ ಸಂಗೋಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣನ ಬೆಳಗಾಂವ ಜಿಲ್ಲೆಯಾದಂತ್ಯ ಪ್ರಸಿದ್ದ. ಮೊದಲನೆ ಗೀಗೀ ಪದ ರಾಯಣ್ಣನ ಹಿರಿಮೆ ಹೇಳಿದರೆ,ಎರಡನೆಯದು ಆತನ ಗೆರಿಲ್ಲಾ ಯುದ್ಡ ತಂತ್ರಗಳ ಬಗ್ಗೆ.(ನನಗೆ ಪೂರ್ತಿಯಾಗಿ ಯಾವ ಗೀಗೀ ಪದಗಳು ಈಗ ನೆನಪಿರದ ಕಾರಣ,ಗೊತ್ತಿರುವದನ್ನೇ ಬರದಿದ್ದಿನಿ).ಗಂಡು ಮೆಟ್ಟಿನ ಸ್ಥಳವಾದ ಬೈಲಹೊಂಗಲ ತಾಲ್ಕು, ಚಾಲುಕ್ಯರ ಬೀಡಾದ ಬದಾಮಿ ನನಗೆ ಯಾವಗಲೂ ಇಷ್ಟವಾದ ಸ್ಥಳಗಳೇ.ನನ್ನ ತಾಯಿಯ ತವರುಮನೆ ಬೈಲಹೊಂಗಲ.ಎಲ್ಲಾ ಮಕ್ಕಳಂತೆ ನಮ್ಮ ಬೇಸಿಗೆಯ ರಜಗಳು ಕಳೆಯುತ್ತಿದ್ದು ಇಲ್ಲೆ.ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಮತ್ತೆ ಕಾಲೇಜು ಕಲಿತಿದ್ದು ಬೈಲಹೊಂಗಲದಲ್ಲಿ ಆದ ಕಾರಣ ಈ ಸ್ಥಳಕ್ಕೂ ನನಗೂ ಭಾರಿ ನಂಟು.ಕಲ್ಮಠಗಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜನ ಮನೆ.ಕಲ್ಮಠರು ಚೆನ್ನಮ್ಮಾಳ ಗುರುಗಳು. ಪ್ರಾಯಶಃ ಯುದ್ದದ ತಂತ್ರಗಳು,ಕತ್ತಿವರಸೆ,ಕುದರೆ ಸವಾರಿ ಕಲಿತಿದ್ದು ಇಲ್ಲೆ ಅನ್ಸುತ್ತೆ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ಎನೋ ಕಲ್ಮಠ ಓಣಿಯಲ್ಲೆ, ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಸಮಾದಿ ಪಾರ್ಕ್ ಇರುವುದು.
ಚೆನ್ನಮ್ಮಾ ಮದ್ವೆಯಾದದ್ದು ಮಲ್ಲಸರ್ಜನೆಂಬ ಕಿತ್ತೂರ ಸಂಸ್ಥಾನದ ದೊರೆಯನ್ನ.ಮಲ್ಲಸರ್ಜನು 1818ರಲ್ಲಿ ತೀರಿಕೊಂಡನು. ಈ ದಂಪತಿಗಳ ಒಬ್ಬನೆ ಮಗ 1824ರಲ್ಲಿ ಅಕಾಲ ಮರಣಕ್ಕೆ ತುತ್ತಾದಗ, ಚೆನ್ನಮ್ಮಳು ಶಿವಲಿಂಗಪ್ಪ ಎಂಬುವನನ್ನು ದತ್ತಕಕ್ಕೆ ತಗೆದುಕೊಂಡು ಸಿಂಹಾಸನದ ಮೇಲೆ ಕುರಿಸಿದಳು.ಈದಕ್ಕೆ ಅಗಿನ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರ್ಕಾರ ಒಪ್ಪದ ಕಾರಣ,ರಾಣಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮಾ ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ನಡುವೆ ಯುದ್ದ ಫ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.ಸಂಗೋಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಈ ಯುದ್ದದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮಳಿಗೆ ಜೊತೆಯಾದನು. ಗೆರಿಲ್ಲಾ ತಂತ್ರದಲ್ಲಿ ನಿಪುಣನಾದ ಈತನ ಸಹಾಯದಿಂದ ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಸೋಲಿಸಿ ,ಥ್ಯಾಕರೆ ಎಂಬ ಅಧಿಕಾರಿಯ ಹತ್ಯೆಯಾಗಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮಾಳಿಗೆ ಜಯವಾಯಿತು.ಇದರಿಂದ ರೊಚ್ಚಿಗೆದ್ದ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಕಿತ್ತೂರನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದರು.ಮಲ್ಲಶೆಟ್ಟಿ ಮೊಸತನದಿಂದ ಚೆನ್ನಮ್ಮಳನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಬೈಲಹೊಂಗಲದ ಜೈಲನಲ್ಲಿಟ್ರು.ಆವಾಗ ರಾಯಣ್ಣನು ಚೆನ್ನಮ್ಮಾಳನ್ನು ಜೈಲನಲ್ಲಿ ಭೇಟಿಯಾಗಿ ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ದ ಹೋರಾಟವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದನು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ವಿರುದ್ದ ಹೋರಾಡಿದ ಫ್ರಥಮ ಮಹಿಳೆಯಾದ ಚೆನ್ನಮ್ಮಾ ಸಮಾದಿ/ಪಾರ್ಕ್ ,ಕಿತ್ತೂರನಲ್ಲಿರುವ ಕೊಟೆ,ಸಂಗೋಳ್ಳಿ ರ್‍ಆಯಣ್ಣನ ಊರುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರ ಇನ್ನಸ್ಟು ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಬೇಕು ಅನ್ನೊ ಭಾವನೆ ಮನದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತೆ.
ನನ್ನ ತಂದೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರದ ನೌಕರರು ಆದಕಾರಣ 3 ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಗಂಟುಮೂಟೆ ಕಟ್ಟುವುದು ಗ್ಯಾರೆಂಟಿಯಾಗಿತ್ತು.ರ್ಕಾರದ ಕೃಪೆಯಿಂದ 1987ರಲ್ಲಿ ತಂದೆಗೆ ಬದಾಮಿಗೆ ಟ್ರಾನ್ಸಪರವಾಯಿತು.
ಬದಾಮಿಗೆ ಹಲವಾರು ಶತಮಾನಗಳ ಇತಿಹಾಸವಿದೆ.ಆಗಸ್ತ್ಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬದಾಮಿಯ ಉಲ್ಲೇಖವಿದೆ.ಬಾದಾಮಿಗೆ ಮೊದ್ಲು ವಾತಪಿ ಎಂಬ ಹೆಸರಿತ್ತು. ಜನಪದ ಕತೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಇಲ್ಲಿ ಮೊದ್ಲು ಯಕ್ಷಣಿ ವಿದ್ಯೆ ಗೊತ್ತಿರುವ ಇಲಲ್ವ ಮತ್ತು ವಾತಪಿ ಎಂಬ ಅಸುರ ಸಹೋದರರು ಇಲ್ಲಿರುವ ಗುಡ್ಡ ಬೆಟ್ಟಗಳ ವಾಸವಾಗಿದ್ದರು.ಅಗಿರುವ ಮುನಿಗಳನ್ನು ಹತ್ಯೆಗಯೈಲು ಒಂದು ಸುಲಭ ಉಪಾಯ ಕಂಡುಕೊಂಡಿದ್ದರು. ಯಕ್ಷಣಿ ವಿದ್ಯೆಯಿಂದ ಇಲಲ್ವ ವಾತಪಿಯನ್ನು ಮೇಕೆಯನ್ನಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸುತ್ತಿದ್ದ.ನಂತರ ಇಲಲ್ವ ಯಾವುದೇ ಮುನಿಗಳನ್ನು ಕರ್ಕೋಂಡು ಬಂದು,ಆ ಮೇಕೆಯನ್ನೆ ಮಾಂಸದ ಊಟವನ್ನೇ ಬಡಿಸುತ್ತಿದ್ದ.ನಂತರ ಇಲಲ್ವ ವತಾಪಿಯನ್ನು ಹೊರಗೆ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದ.ವಾತಾಪಿ ಹೊಟ್ಟೆ ಬಗೆದು ಹೊರಗೆ ಬರುತ್ತಿದ್ದ.ಹೀಗೆ ಹಲವಾರು ಮುನಿಗಳ ಹತ್ಯೆಗಳಾದ ಮೇಲೆ ಎಲ್ಲಾ ಕಥೆಯಲ್ಲಿ ಬರುವಂತೆ ದುಷ್ಟ ಸಂಹಾರಕ್ಕೆ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಮುನಿಗಳು ಆಗಮಿಸಿದರು. ಊಟವಾದ ನಂತರ ವಾತಪಿ ಜೀರ್ಣವಾಗೆಂದು ಹೇಳಿತ್ತಾರೆ.ಇಲಲ್ವ ವಾತಪಿಯನ್ನು ಹೊರಗೆ ಬಾ ಎಂದಾಗ ಆತ ಜೀರ್ಣವಾದ ಕಾರಣ ಹೊರಗೆ ಬರಲು ಅಗುವದಿಲ್ಲ.ಹೀಗೆ ವಾತಪಿ ಕಥೆ ಮುಗಿಯುತ್ತದೆ.ವಾತಪಿ ಇದ್ದನೆಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ವಾತಪಿವೆಂಬ ಹೆಸ್ರು ಬಂದಿರಬೇಕು...
ಬಾಗಲಕೋಟಯಿಂದ 40-50 ಕಿ.ಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿ ಇರೋ ಬದಾಮಿ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳ ನಡುವೆ ಊರು. ಉತ್ತರಕ್ಕೆ ಬೆಟ್ಟ, ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಮೇಣಬಸದಿಯ ಬೆಟ್ಟಗಳು, ಈ ಎರಡು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಅಗಸ್ತ್ಯ ಹೊಂಡ (ಕೆರೆ) ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆದ್ದರೆ, ಬದಾಮಿಯ ಊರು ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ಇದೆ. ಉತ್ತರ ಬೆಟ್ಟಗಳ ಬಾಜುವಿನಿಂದ ಮಹಾಕೂಟಕ್ಕೆ 5 ಕಿ.ಮೀ ದಾರಿ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಹೊಗುವಾಗ ಒಂದು ಕಡೆ ಹಳದಿ ಸೆರಗು ಅನ್ನೊ ಜಾಗ ಬರುತ್ತೆ. ಸುಮಾರ್ರು 5೦೦ ಮೀಟ್ರುರೋ ಈ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನಡೆದಾಡುವರಿಗೆ ಎಲ್ಲವು ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವಾಗಿ ಕಾಣುತ್ತೆ(ಕಾಮಲೆ ಕಣ್ಣಲ್ಲಾ ಸ್ವಾಮಿ,ನಿಜವಾಗಿಲು ಹಳದಿನೇ ಕಾಣೊದು). ಇದರ ಹಿಂದೆ ಎನೋ ಒಂದು ಕತೆಯಿದೆ. ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಅದು ನನೆಪಿಗೆ ಬರದ ಕಾರಣ ಹಾಗೆ ಮುಂದುವರಿತಾ ಇದೀನಿ.

6-8 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ವೈಭವದ ದಿನಗಳನ್ನು ಕಂಡ ಬದಾಮಿಯಲ್ಲಿ ಈಗಲೂ ಸಹ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ವೈಭವ ನೋಡಬಹುದು. 2ನೇ ಪುಲಕೇಶಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಹೆಸರುವಾಸಿ ದೊರೆ. ಈತನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ನರ್ಮದಾ ನದಿ ತೀರದವರೆಗೆ ಹಬ್ಬಿತ್ತು. ಪುಲಕೇಶಿಗೂ ಮತ್ತೆ ಹರ್ಷವರ್ದನಿಗೆ ಘೋರ ಕಾಳಗವಾಯಿತು. ಇದರಲ್ಲಿ, ಪುಲಕೇಶಿಗೆ ಜಯವಾಗಿ, "ದಕ್ಷಣಾಪಥೇಶ್ವರ" ಎಂಬ ಬಿರುದನ್ನ ಸ್ವತಃ ಹರ್ಷವರ್ದನನೇ ದಯಪಾಲಿಸಿದನು. ಚಾಲುಕ್ಯರ ವೈಭವವನ್ನು ಇಲ್ಲಿರುವ ಮೇಣಬಸದಿಯಲ್ಲಿ,ಪಟ್ಟದಕಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಐಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ನೀವು ಕಾಣಬಹುದು.
ಮೊದ್ಲೆ ಹಳಿದಂತೆ, ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿರುವ ಬೆಟ್ಟಗಳಲ್ಲಿ ಮೇಣಬಸದಿಯಿದೆ.ಇದರಲ್ಲಿ 4 ಗುಹೆಗಳಿವೆ.ಗುಹೆ 1 ಮಹಾದೇವ(ಶಿವ)ನಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ.ಇಲ್ಲಿ ನಟರಾಜನ ಒಂದು ಅದ್ಬುತವಾದ ನಾಟ್ಯದ ಭಂಗಿಯಿದೆ. ಅರ್ಧನಾರಿಶ್ವರನ ವಿಗ್ರಹ, ನಂದಿ,ದುರ್ಗ,ಗಣಪತಿ ಮತ್ತು ದೊಡ್ದದಾದ ಹಾವಿನ ಕೆಳಗಡೆರುವ ಶಿವ ,ಮುಂತಾದ ಸೊಗಸಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನು ನೀವಿಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಈ ಗುಹೆ ವಿರಶೈವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿತವಾಗಿದೆ. 2 ಮತ್ತು 3ನೇ ಗುಹೆಗಳು ವಿಷ್ಣುವಿಗೆ ಸರ್ಪಿತವಾಗಿವೆ. ಪುರೋಹಿತಶಾಹಿ ಪ್ರಾಬಲ್ಯ ಆ ಕಾಲದಿಂದಲೂ ಇತ್ತು ಅಂತ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರದಲ್ಲಿ ಜಯ-ವಿಜಯ ದ್ವಾರಪಾಲಕರು, ಒಳಗಡೆ ವಿಷ್ಣುವಿನವತಾರಗಳಾದ ವಾಮನ ಅವತಾರ,ಕೄಷ್ಣ ಲೀಲೆಗಳು,ನರಸಿಂಹನ ಅವತಾರ, ಹರಿಹರ,ಶೇಷನಾಗ ಮತ್ತು ಛಾವಣಿ ಮೇಲೆ ಸ್ವಸ್ತಿಕ ಮತ್ತು ಮತ್ಸಗಳ ಸುಂದರವಾದ ಕೆತ್ತನೆ ಕಾಣಬಹುದು. ಜೈನರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಈ ಗುಹೆಯಲ್ಲಿ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ,ತೀರ್ಥಂಕರರ ಕೆತ್ತನೆಯಿದೆ. ಇನ್ನು ಮೇಲಗಡೆ ಒಂದು ಚಿಕ್ಕದಾದ ಕೊಟೆಯಿದ್ದು, ಅಲ್ಲಿ ಒಂದು ದೊಡ್ಡದಾದ ತೊಪು ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿಂದ ಬದಾಮಿಯ ವಿಹಂಗಮ ನೋಟ ನೋಡಬಹುದು. ಅದ್ರೆ ಸುಮಾರ್ರು ವರ್ಷಗಳ ಇಲ್ಲಿ ಹೊಗೊ ದಾರಿ ಬಂದಾಗಿದೆ. (ಯಾರೋ, ಇಲ್ಲಿಂದ ಹಾರಿ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡ ಕಾರಣ ಸಕ್ರಾರದವರೇ ಈ ದಾರಿ ಬಂದು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ).
ಉತ್ತರದಲ್ಲಿರೋ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲೆ ಯಾವದೇ ಮಹತ್ತರವಾದ ಕೆತ್ತನೆಗಳಿಲ್ಲ. ಇಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮೂಸಿಮಂ ಇದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಇತಿಹಾಸ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾಹಿತಿ ಪಡೆಯಬಹುದು.ಈ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ದಿನಾಚರಣೆ, ಗಣರಾಜ್ಯಗಳ ದಿನದಂದು ಮೇಲೆಗಡೆ ಇರುವ ಕೋಟೆಯಲ್ಲಿ ದ್ವಜಾವಂದನೆ ಹೊಗುತ್ತಿದ್ದು ನನಗೆ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆ ನೆನಪು. ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಬೇಜಾರದಾಗ ,ನಂಟರು ಬಂದಾಗ ನಾನು ಭೇಟಿ ಕೊಡುತ್ತಿದ್ದೆ ಈ ಮೆಣಬಸದಿಗಳಿಗೆ!!!! ಪ್ರತಿಸರತಿ ನೊಡಿದಾಗ ಮತ್ತೆಮ್ಮೆ ನೋಡಬೇಕೆಂಬ ಮೆಣಬಸದಿಯನ್ನು ಒಮ್ಮೆಯಾದರೂ ನೋಡಿಬನ್ನಿ.
"ವೈಭವದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಗಳು ,ಕೋಟೆಗಳು,ರಾಜಮನೆತನಗಳು ಏಕೆ ಹಾಳುಗುತ್ತವೆ? ಮೇಲೆರಿದ್ದು ಕಳಗಡೆ ಬರಬಕೆಂಬ ಪ್ರಕೃತಿ ಜಡ ನಿಯಮವೊ?"
ಇಷ್ಟೇಲ್ಲಾ ಯಾಕೆ ನೆನಪಿಗೆ ಬಂತು ಅಂದ್ರೇ,ಯಾವನೋ ಮಂಗ ತಮಿಳುನಲ್ಲಿ ಯಾವೊದೊ ಒಂದು ಚಲನಚಿತ್ರದಲ್ಲಿ,ನಮ್ಮ ಇಮ್ಮಡಿ ಪುಲಕೇಶಿ ಮತ್ತೆ ಸಂಗೋಳ್ಳಿ ರಾಯಣ್ಣ ಬಗ್ಗೆ ಎನೇನೋ ಹೇಳಿದಾರೆ ಅಂತಾ ಪೇಪರನಲ್ಲಿ ಓದಿದ ಮೇಲೆ ಅನ್ನೊದು ಕೂಡ ಒಂದು ವಿಪರಾಸ್ಯವೆ!!!!!!!

ಮನಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಾಂತೇಶ

ಬಾಳ ದಿನ್ಳಿಂದ ಮನಾಲಿ ಬಗ್ಗೆ ಬರೀಲಿ ಅಂತ ಮನಸ್ಸಿನಾಗ ಇತ್ತು.ಅಂತು ಕೊನೆಗೂ ಅದಕ್ಕ ಕಾಲ ಕೂಡಿ ಬಂತ ಅನ್ನಿ....ಇದು ಸರಿ ಸುಮಾರು 2ವರ್ಷದ ಹಿಂದಿನ ಮಾತು..ನಾನು justಅವಾಗ ತಾನೆ ನಾರ್ತ ಇಂಡಿಯಾಗೆ ಕಾಲಿಟ್ಟಿದ್ದೆ.ಚಂಡಿಗಢನಲ್ಲಿ ವರ್ಕ ಮಾಡ್ತಾ ಇರೋವಾಗ ಮನಾಲಿಗೇ ಹೊಗೊ ಪ್ಲಾನ ಮಾಡಿದ್ವಿ.ಅದು ಎನೋ ಒಂದು ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಮುಂದು ಹೊಗ್ತಾ ಇತ್ತು..."ಅಂತು ಇಂತು ಕುಂತೀ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ರಾಜ್ಯ ಸಿಕ್ತು" ಅನ್ನೊ ಹಾಂಗ ನಾವು ಮನಾಲಿಗೆ ಹೊಗೊ ದಿನ ಬಂದೇ ಬಿಡ್ತು.ನಮ್ಮದು ನಾಲ್ಕು ಜನರ ಗ್ರುಫ,ಇಲಕಲ್ಲದ ರಫೀ,ಬಿಜಾಪುರದ ವಿಶ್ವ,ಸಾಂಗ್ಲಿಯಿಂದ ಅಭಯಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ರಾತ್ರಿ 9.೦೦ ಘಂಟೆಗೆಹೊರಟ್ವಿ.ನಮಗೆ ಶಿವು (Ref:http://chittey.blogspot.com/)ತರಾ ಫ್ರೀ ವೇ ಎನೂ ಸಿಗದ ಕಾರಣ ಇರೋ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಪ್ರಯಾಣ ಶುರು ಅಯಿತು.
ಡಿಶೆಂಬರ ತಿಂಗ್ಳು,ಹೊರಗಡೆ ಕೊರೆಯುವ ಥಂಡಿ....ಕಾರನಲ್ಲಿ ನಾವು ಬೆಚ್ಚಗೆ ನಿದ್ದೆಯಲ್ಲಿ.ಮೋದಲೇ ನಿರ್ಧಾರದಂತೆ ಸರಿತಿಗಿಬ್ಬರು ಎಚ್ಚರ ಇರೊದು.ಮೊದ್ಲು ಪಾಳಿ ರಫಿ ಮತ್ತೆ ವಿಶ್ವ. 2 ತಾಸು ಪ್ರಯಾಣ ಆದ ಮೇಲೆ ಯಾವದೋ ಒಂದು ಧಾಬದಲ್ಲಿ ಕಾರ ನಿಲ್ಲಿಸಿದ್ರು ಊಟಕ್ಕೆ.( ಧಾಬಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಸವಿವರವಾದ ಬ್ಲಾಗ ಬರ್ರಿಬಹುದು ನೊಡ್ರಿ)ಕಾರಿನಿಂದ ಕಾಲಿಟ್ಟ ತಕ್ಷಣ ಎಲ್ಲಾರಿಗೂ ಥಂಡಿ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಬಂತು ನೋಡಿ,ಆವಾಗ ನಮಗೇಲ್ಲಾ ಗೊತ್ತು ಇದು ಪ್ರಯಾಣ ನಾವು ಅಂದುಕೊಂಡಿದ್ದಕ್ಕಿಂತಾ ಬಾಳ ತ್ರಾಸ ಇದೆ ಅಂತ.ಈ ಹಾಳು ಡಿಶೆಂಬರನಲ್ಲಿ ಯಾಕದ್ರು ಹೊಂಟ್ವಿ ಅಂತ ಯೋಚನೆ ಮನದಲ್ಲಿ ಬಂತು ಅನ್ನಿ.ಇನ್ನು ನನ್ನ ಸರ್ತಿ ಎಚ್ಚರ ಇರೊದು.ಮಂಡಿಯಿಂದ ಶುರು ಅಯಿತು ನೋಡಿ ರಸ್ತೆ,ಭಯಂಕರ ಹೈರ್ ಪಿನ ಕರ್ವಗಳು,singleರಸ್ತೆ,ರಾತ್ರಿ ಚೆಕ್ಕಿಂಗಗಳು,ಘಾಟ್ ರಸ್ತೆಗಳು ಪೂರ್ತಿ ಮನಾಲಿವರಗೆ ಇದೆ ತರಾ ರಸ್ತೆ ಗೊಳು.ಸುಮಾರ್ರು 10 ಘಂಟೆಗೆ ಪ್ರಯಾಣದ ನಂತರ ನಮ್ಮ ಗುರಿ ಮುಟ್ಟಿದೆವು.ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಈ ಮೊದಲು ಯಾರು ಹಿಮಾಲಯದ ತಪ್ಪಲ್ಲಲಿ ಇರೋ ಗಿರಿಧಾಮಗಳನ್ನು ನೋಡ್ರಿದ್ದ ಕಾರಣ ,ನಾವೆಲ್ಲರೋ ಬಾರಿ ಉತ್ಸಾಹಗೊಂಡೆವು.ದೂರದಲ್ಲಿ ಕಾಣ್ಸಿತ್ತಿದ್ದ ಗಿರಿಗಳ ಮೇಲಿನ ಬೆಳಗಿನ ಮಂಜು ನಮ್ಮನೆಲ್ಲಾ ಬೇರೆ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಕರೀತಾ ಇದೆ ಅನ್ನೊ ಭಾವನೆ ಸಹಾ ಬಂತು.ನಮ್ಮ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇರೋಗಿರಿಧಾಮಗಳಿಗೆ ಹೊಲಿಸಿದರೆ ಮನಾಲಿ ತುಂಬಾ ಬಿನ್ನವಾಗಿ ಇದೆ. ಸದಾ ಮಂಜು ಮುಸುಕಿರೋ ಬೆಟ್ಟಗಳು ,ತಣ್ಣನೆಯ ಗಾಳಿ ಎಲ್ಲಾ ಸೇರಿ ರಫಿಗೆ ಮೋಡಿ ಮಾಡಿ ಬಿಟ್ಟಿದ್ದವು.
ಗೆಸ್ಟಹೌಸ ಬುಕ ಮಾಡಿದರಿಂದ ಅಲ್ಲಿ ಎನು ಪ್ರಾಮ್ಲಂ ಅಗಲಿಲ್ಲಾ.ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ನಾಷ್ಟ ಮಾಡಿ,ಎಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಏನನ್ನು ನೋಡಬೇಕು ಅನ್ನೋದನ್ನ ನೀರ್ಧರಿಸಿದೆವು.ನಮ್ಮ ಪ್ರಯಾಣ ಮೊದ್ಲಿಗೆ ಗುಲಾಬ ಅನ್ನೊ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ಹೊರಟೆವು.ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮೇಲೆ ಹೊಗಲು ಬೇಕಾದ ಓವರಕೋಟು,ಬೂಡ್ಸು, ಸ್ಟೀಕ್ಸಗಳನೇಲ್ಲಾ ರೆಂಟಗೆ ತೊಗಂಡು,ಧರಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಓಳ್ಳೆ ಸ್ಪೇಸ ಯಾತ್ರಿಗಳ ತರಾ ಅಗಿ ನಮ್ಮ ಪ್ರಯಾಣ ಮುಂದುವರೆಸಿದೆವು. ಈ ರೋಡು ಮೋದಲಿನಗಿಂತಾ ಭೀಕರವಾಗಿತ್ತು. ಸ್ಟೀಫ ಕರ್ವಗಳು,ಇಕ್ಕಟಾದ ರಸ್ತೆ ಜೊತೆ ಮಂಜು ಸಹಾ ದಾರಿ ತುಂಬ.ನಮ್ಮ ಡ್ರೈವರ ಪೂರ್ತಿ ಹುಷಾರಾಗಿ ಕಾರ ಒಡಿಸತೊಡಗಿದ.ಈದೆ ರಸ್ತೆ ಮುಂದು ಹೋಗಿ Rotangpass ಮೂಲಕ ಲೇಹ,ಲಡಾಕಗೆ ಹೊಗುತ್ತೆ.ವರ್ಷದ್ಯಾಗ 6 ತಿಂಗ್ಳು ಮಾತ್ರ ಈ ರಸ್ತೆ ಓಪೆನ ಅಗಿ ಇರ್ರುತ್ತ.ನಾವು ಹೋದಾಗ ಈ ರಸ್ತೆ ಗುಲಾಬವರಗೆ ಮಾತ್ರ ಇತ್ತು.ಮುಂದೆ ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ಹಿಮ ರಸ್ತೆ ಮೇಲೆ ಇರೋ ಕಾರಣ ಮುಂದುವರಿವುದು ಅಸಾಧ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಗುಲಾಬದವರಗೆ ದಾರ್ರಿನು ಅಸ್ಟು ಸರಿ ಇರಲಿಲ್ಲಾ.ಕಾರು ಒಂದು ಮೀಟ್ರು ದೂರ ಹೊದ್ರೆ ಎರಡು ಮೀಟ್ರು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಜರಿಯುತಿತ್ತು ಈ ಹಾಳು ಮಂಜಿನ ಕಾರಣಕ್ಕೆ.ಆ ದಾರಿ ಇಸ್ಟು ಭಯಾನಕವಾಗಿತ್ತು ಅಂದ್ರೆ ನಾವು ಸುತ್ತು ಮುತ್ತ ಇರೋ ಬೆಟ್ಟಗುಡ್ಡಗಳನ್ನೆ ಮರತು ಮುಂದೆ ಇರೊ ದಾರಿನ್ನೆ ನೊಡ್ತಾ ಇದ್ದೇವು.ಕೊನಗೂ ತೆವಳುತ್ತಾ ಗುಲಾಬ ತಲುಫಿದೆವು.16 ಕಿ.ಮೀ.ಗೆ ಸುಮಾರು 1 ಘಂಟೆಗಿಂತಾ ಜಾಸ್ತಿ ಟೈಮ ಹಾಳು ಮಾಡಿ ಅಲ್ಲಿ ಮುಟ್ಟಿದೆವು.ಆವಾಗ ನಮಗೆ ಗೊತ್ತು ಸುತ್ತು ಮುತ್ತಲು ಇರೊ ನಿಸರ್ಗದ ಚಮತ್ಕಾರವನ್ನು ನೋಡತೊಡಗಿದೆವು. ನಾವು ಹಾಕ್ಕೋಂಡಿರೋ ಓವರಕೋಟ,ಬೂಡ್ಸಗಳ ಮಹಿಮೆ ಈಗ ಅರ್ಥವಾಗತೊಡಗಿತು. ಅಲ್ಲಿ ಇರೊ ಅಸಾದ್ಯ ಚಳಿಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡದವನ್ನಿ.

ಈ ಸ್ಠಳಕ್ಕೆ ಗುಲಾಬ ಅಂತ ಯಾಕೆ ಹೆಸ್ರು ಬಂತು ಅಂದ್ರೆ, ಬೇಸಿಗೆ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ಗುಲಾಬಿ ಬೆಳಿತಾರೆ ಅನ್ನೊ ಊತ್ತರ ಬಂತು.ಗುಲಾಬ ಒಂದು ಸಮತಾಟ್ಟಗಿರೊ ಪ್ರದೇಶ. ಇಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಮಂಜಿನ ಮೇಲೆ ಅಡೋ ಅಟಗಳೀಗೆ ಅವಕಾಶ ಇರ್ರುತ್ತೆ.ಸ್ಕೆಟಿಂಗ್,ಮೋಟರ ಡ್ರೈವಿಂಗು,ಟೈರ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತು ಮೇಲಿನಿಂದ ಜಾರುವದು ಮುಂತಾದವುಗಳು.ನಾವೆಲ್ಲ ಮೊದ್ಲು ಸ್ಕೆಟಿಂಗ ಟ್ರೈ ಮಾಡೋಣ ಅಂತಾ ನಿರ್ದರಿಸಿ ಶುರು ಮಾಡಿದೆವು.ಈ ಸ್ಕೇಟಿಂಗ ಸಿಕ್ಕಾಪಟ್ಟೆ ತರ್ಲೆ ಆಟ.Bodyನ ಸರಿಯಾಗಿ ಬಾಲೆನ್ಸ ಮಾಡಿ,ಸ್ಟಿಕ್ಸ ಸಹಾಯದಿಂದ ಮುಂದೆ ಹೋಗಬೇಕು.ಇ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ನಿಮಗೆ ಸ್ಕೆಟಿಂಗ ಕಲಿಸಿಕೊಡೆಕೆ ಸುಮಾರು ಬಾಯ್ಸಗಳು ಸಿಗತಾರೆ. ನಮಗೆಲ್ಲಾ ಒಬ್ಬ ಬಾಯ ಸ್ಕೇಟಿಂಗ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಿಕೊಟ್ಟ.ಆಗ ಶುರುವಾಯಿತು ನೋಡ್ರಿ ಅಸಲಿ ತಮಾಶಿ..... ನಾನು ಆ ಹುಡಗನ ಸಫ್ಫೋರ್ಟ್ ಇರೋವಾಗ ಸರಿಯಾಗಿ ಇರ್ತಿದ್ದಿನಿ. ಆವನ್ನು ನನ್ನ ಕೈ ಬಿಟ್ಟ ತಕ್ಷಣ ನನ್ನ ಬಾಲೆನ್ಸ ಮಾಯಾಅಗಿ ಬಿದ್ದುಬಿಡತ್ತೀದ್ದೆ.ಒಮ್ಮೆ ಚಿತ್ತ ,ಒಮ್ಮೆ ಬೋರಲು,ಒಮ್ಮೆ ಎರಡು ಕಾಲಗಳು ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ..ಹೀಗೆ ಸುಮಾರು ಆಂಗ್ಯಲನಲ್ಲಿ ಬಿಳ್ತಾ ಇದ್ದೆ.ಇದು ತುಂಬಾ ಹೊತ್ತು ನಡೆಯಿತು. ಆ ಹುಡಗನ ಇವನು ಈ ಜನ್ಮದಲ್ಲಿ ಸ್ಕೆಟಿಂಗ ಕಲಿಯೊಲ್ಲಾ ಅಂದುಕೊಂಡು ಸುಮ್ನಾಗಿಬಿಟ್ಟ್.ಸುಮಾರು 1 ಘಂಟೆ ನಿರಂತರ ಪ್ರಯತ್ನ ನಂತ್ರ ನಾನು ಹೇಗೊ ಬಾಲೆನ್ಸ ಮಾಡಿ ಸ್ಕೆಟಿಂಗ ಕಲಿತುಬಿಟ್ಟೆ. ಅವಾಗ ಎನೊ ಒಂದು ಮಹತ್ತರವನ್ನ ಸಾಧಿಸಿದಂತೆ ಅಯಿತು.

ಈ ಆಟದ ಗೊಂದಲನಲ್ಲಿ ಟೈಮ್ ಪಾಸ್ಸದ್ದೆ ತಿಳಿಲಿಲ್ಲಾ.ನಂತರ ಟೈರನಿಂದಾ ಸುಮಾರು ಎತ್ತರಿಂದಾ ಸ್ಲೈಡ ಅಗ್ತಾ ಕೆಳಗಡೆ ಬಂದ್ವಿ.ಸುಮಾರ್ರು ದೂರ ಮೇಲ್ಗೆಡೆ ಚಾರಣ ಮಾಡಿದೇವು. ಸಮುದ್ರ ಮಟ್ಟದಿಂದಾ ಮೇಲೆ ಹೊದಂತೆ ಪ್ರಾಣವಾಯು(Oxygen)ಕಡಿಮೆ ಅಗ್ತಾ ಬಂತು.ಮೇಲಗಡೆಯಿಂದ ಅದ್ಬುತ ನಿಸರ್ಗದ್ರಶ್ಯಗಳನ್ನ ನೋಡಿ ಮನಸ್ಸಿಗೇಲ್ಲಾ ಖುಶಿ ಅಯಿತು.ಇಸ್ಟೇಲ್ಲಾ ಅಗೊ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸಾಯಂಕಲ ಆಗಿ ಹೊಗಿತ್ತು.ಈ ಜಾಗದ್ಯಾಗ ಚಾ ,ಟೀ (ಸ್ನಾಕ್ಸ) ಬಿಟ್ಟರೆ ಬೇರೆ ಎನು ಗತಿ ಇರಲಿಲ್ಲಾ. ಅದಕ್ಕ ಇರೋ ಸ್ನಾಕ್ಸ ತಿಂದು ,ಚಾ ಕುಡಿದು ಸೊಲನವ್ಯಾಲಿ ಹೊರಟ್ವಿ.ಸೊಲನವ್ಯಾಲಿ ಮನಾಲಿಯಿಂದ 3-4 ಕಿ.ಮೀ.ದೂರದಲ್ಲಿ ಇರೋ ಜಾಗ.ಇಲ್ಲಿ ಸ್ಕೇಟಿಂಗ ಕಾಂಫೀಟೆಶನಗಳು ನಡಿತಾ ಇರತಾವ.ಹೊಟ್ಟೆಗೆ ಇನ್ನಸ್ಟು ಟೀ ಹಾಕಿ ನಮ್ಮ ಗ್ರುಫ ಸ್ಕೇಟಿಂಗ ಅಡಲು ರೆಡಿ ಅಯಿತು....ಮೇಲೆ ಕಲಿತುಬೇರೆ ಬಂದಿದ್ಚಿ.ಇಲ್ಲಿ ಗುಲಾಬಗೆ ಹೊಲಿಸಿದರೆ ಸ್ಕೇಟಿಂಗ ತುಂಬಾ ಸರಳವಾಗಿತ್ತು,ಕಾರಣ ಇಲ್ಲಿ ಜಾಗ ತುಂಬಾ ಸಮತಟ್ಟಾಗಿತ್ತು.ಈ ಆಟಗಳ ಗೊಂದಲದಲ್ಲಿ ನನ್ನ ಬೂಡ್ಸವಳಗೆ ಮಂಜು ಹೊಗಿದ್ದನ್ನಾ ನಾನು ಗಮನಸಿಲಿಲ್ಲಾ. ಅದ್ರ ಪರಿಣಾಮ ಒಂದು ತಾಸು ಆದ ಮೇಲೆ ಶುರು ಅಯಿತು ನೋಡಿ ನನ್ನ ಕಾಲೆಲ್ಲಾ ಹಿಮದ ಕಾರಣ ರಕ್ತ ಸಂಚಲನೆಯೆ ನಿಂತು ಹೊಯಿತು.ಸಿಕ್ಕಾಫಟ್ಟೆ ಥಂಡಿನೂ ಹತ್ತಾಕ್ಕತ್ತು.ಬೂಡ್ಸ ತಗದು ಮಂಜು ತಗದ್ರು ಎನು ಅಸರ ಆಗಲ್ಲಿಲ್ಲಾ.ರಫಿ ಸಹಾಯದಿಂದ ಹೇಗೂ ಕಾರ ತಲುಫಿದೆ.ಎನೇನೋ ಮಡಿದರೂ ಥಂಡಿ ಮಾತ್ರ ಕಡಿಮಿ ಅಗಲಿಲ್ಲ.ಅಲ್ಲೇ ಒಂದು ಹೊಟ್ಲುನಲ್ಲಿ ಊಟ ಮಾಡಿ ರೂಮಗೆ ಓಡಿದವು.roomನಲ್ಲಿ ಹೋಗಿ ಸುಡು ಸುಡು ನೀರಿನಲ್ಲಿ ಜಳಕ ಮಾಡಿ,ನಂತರ ಹೀಟರ ಮುಂದೆ ಕುಳಿತಾಗ್ಲೆ ನನಗೆ ಸಮಾಧಾನವಾದದ್ದು.ಇದೆಲ್ಲಾ ಆಗುವರಗೆ ರಾತ್ರಿ 8 ಹೊಡದಿತ್ತು.ನನ್ನ ಬಿಟ್ಟು ಬೇರೆಯರಲ್ಲಾ ಮಾಲ್ ರೋಡ ತಿರಗಿ ಬರತಿವಿ ಅಂತಾ ಹೊದ್ರು.ನಾನು ಚಳಿ ಕಾರಣ ಹೊರಗಡೆ ಬರೊಲ್ಲಾ ಅಂತ ಹೆಳ್ದೆ. ರಾತ್ರಿ ಭರ್ಜರಿ ಊಟ ಮಾಡಿ ಹಾಸಿಗೆ ತೆಲೆ ಇಟ್ಟದ್ದೆಷ್ಟು ನೆನಪು....
ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಕಣ್ಣು ಬಿಟ್ಟಾಗ ಮೊದ್ಲು ಎಲ್ಲಿದ್ದಿವಿ ಅನ್ನೊದೆ ಮರೆತು ಹೊಗಿತ್ತು.ಈ ದಿನ ಮನಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಇರೊ ಗುಡಿಗಳನ್ನ ನೋಡೊದು, ಅಮೇಲೆ ಕುಲ್ಲು,ಮಣಿಕನ್ನನ ನೋಡಿ ಮರಳಿ ಗೂಡಿಗೆ ಹೋಗೊದು ಅಂತಾ ನೀರ್ಧಾರ ಮಾಡಿದೇವು .ಮೊದಲು ಆಗಸ್ತ್ಯ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ.ನಂತರ ವಶಿಸ್ಟ ದೇವಾಲಯ ನೋಡಿದೇವು.ಏರಡು ದೇವಾಲಯಗಳು ಸರಿ ಸುಮಾರ್ರಿಗಿದ್ವು.ಮುಂದೆ ಹಿಡಂಬಾ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ.ಅಶ್ಚರ್ಯವಾಗಬೇಡಿ!!! ಹಿಡಂಬೆ ಯಾರು ಅಂತಾ. ಮಹಾಭಾರತದಲ್ಲಿ ಭೀಮನೀಗೆ ಮನಸೊತು (ಲವ ಅಗಿ) ಮದ್ವೆ ಆದ ರಾಕ್ಷಷಿಯೇ.ಭೀಮ ಮನಾಲಿಯಲ್ಲಿ ಮದ್ವೆ ಆದ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಇಲ್ಲಿ ಅವಳ ಹೆಸ್ರನಲ್ಲಿ ದೇವಾಲಯ ಇದೆ.ಇದು ತುಂಬಾ ಹಳೇ ಕಾಲದ ದೇವಾಲಯ. ಅರ್ಧಕ್ಕಿಂತಾ ಜಾಸ್ತಿ ಮರದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ್ದು.ಕೊನಯದಾಗಿ ನಾವು ಭೇಟಿ ಕೊಟ್ಟದ್ದು "ಬುದ್ದಂ ಶರಣಂ ಗಚ್ಚಾಮಿ!"ಅಂತಾ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಶಾಂತಿ ಮಂತ್ರ ಹೇಳಿದ ಬುದ್ದನ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ.ನಾನು ಈ ಮೊದ್ಲು ಬುದ್ದ ಮಂದಿರ ನೋಡಿರದ ಕಾರಣ ನನಗೆ ಈ ಮಂದಿರ ತುಂಬಾನೇ ಇಸ್ಟ ಅಯಿತು.
ನಮ್ಮ ಮುಂದಿನ ಪ್ರಯಾಣ,ಮನಿಕನ್ನನಗೆ.ಈ ಜಾಗದ ವಿಶೇಷತೆ ಎನೇಂದ್ರೆ,ಎಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಶಿವಪ್ಪನದು ಒಂದು ಮಂದಿರವಿದೆ.ಇಲ್ಲಿ ಹಾಟ್ ಸಲ್ಫರ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ (Hot sulfer Spring)ಬೇರೆ ಇದೆ.ನಾರ್ತಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಇ ತರಾ ಸಲ್ಫರ್ ಸ್ಪ್ರಿಂಗ ಬೇಕಾದಷ್ಟು ಸೀಗತಾವೆ.365 ದಿನ ಇಲ್ಲಿ ನೆಲದಿಂದ ಬಿಸಿ ನೀರು ಸದಾ ಬರ್ತಾ ಇರುತ್ತೆ.ಹಾಗೆ ಒಂದು ಗುರುದ್ವಾರನು ಇದೆ.ಗುರುದ್ವಾರದ ಲಂಗರನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಕ್ಕತಾದ ಊಟ ಮಾಡಿ ನೋಡಿ ನಾವು ಚಂಡಿಗಢಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಹೊರಟೆವು.